Bệnh tiểu đường và ung thư tuyến tụy có mối quan hệ nhân quả. Bệnh tiểu đường gây ra những thay đổi trong tế bào có thể dẫn đến ung thư do tác hại của lượng đường trong máu cao. Trong khi đó, ung thư tuyến tụy có thể gây ra tiểu đường bằng cách phá vỡ một trong những chức năng chính của tuyến tụy – sản xuất hoocmon insulin. Bài viết này xem xét sâu hơn mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và ung thư tuyến tụy.
Mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và ung thư tuyến tụy
Bệnh tiểu đường là một nhóm bệnh gây tăng đường huyết, đây là một căn bệnh phổ biến ảnh hưởng đến phần lớn dân số trên toàn cầu. Ung thư tuyến tụy là loại ung thư phổ biến thứ 10 ở Hoa Kỳ, nó có xu hướng trở thành một trong những dạng ung thư nguy hiểm nhất. Mối liên hệ giữa tiểu đường và ung thư là con đường hai chiều.
Bệnh tiểu đường gây ung thư tuyến tụy như thế nào?
Tiểu đường là do sự gián đoạn trong cách sản xuất hoặc sử dụng insulin (tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2). Insulin có một số chức năng trong cơ thể:
- Nó cho phép glucose đi vào tế bào để cung cấp năng lượng cho tế bào.
- Làm tăng sự hấp thu glucose ở gan để sử dụng trong tương lai.
Khi các chức năng này bị gián đoạn, glucose có thể tăng trong máu đến mức có hại. Tăng đường huyết gây tổn thương các mô và cơ quan theo nhiều cách. Thay vì được các tế bào hấp thụ, lượng đường dư thừa sẽ bị phân hủy trong máu và giải phóng các phân tử không ổn định được gọi là gốc tự do. Các gốc tự do sẽ trực tiếp phá hủy các tế bào ở cấp độ di truyền và gây ra tình trạng viêm mãn tính có thể khiến các tế bào thay đổi theo thời gian.
Một trong những hậu quả có thể xảy ra của việc này là ung thư. Ngoài ung thư tuyến tụy, bệnh tiểu đường cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan, ung thư ruột kết, bàng quang và ung thư vú.
Ung thư tuyến tụy gây ra bệnh tiểu đường như thế nào?
Ung thư tuyến tụy thường liên quan đến một loại tế bào được gọi là tế bào ngoại tiết tạo nên các ống dẫn và tuyến của tuyến tụy. Các tổn thương tiền ung thư thường phát triển ở các mô này. Mặc dù hầu hết không tiến triển thành ung thư nhưng một số lại có. Ung thư phát sinh từ tế bào ngoại tiết dẫn đến một dạng bệnh rất nguy hiểm được gọi là ung thư biểu mô tuyến ống tụy (PDAC). Ung thư tuyến tụy có thể ảnh hưởng đến các tế bào khác, được gọi là tế bào beta, những tế bào này chịu trách nhiệm sản xuất, lưu trữ và giải phóng insulin. Ung thư gây ra bệnh tiểu đường thông qua sự suy giảm chọn lọc insulin qua trung gian TGF-β tế bào β đảo nhỏ. Khi PDAC phát triển, hệ thống miễn dịch sẽ giải phóng lượng protein ngày càng tăng gọi là yếu tố tăng trưởng biến đổi-beta (TGF-β) kích thích quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình) trong tế bào beta.
Trong trường hợp bình thường, apoptosis cho phép các tế bào cũ được thay thế bằng tế bào mới. Nhưng khi ung thư tuyến tụy khởi phát, tỷ lệ apoptosis tăng lên, khiến các tế bào beta chết nhanh hơn mức chúng có thể được thay thế. Điều này làm giảm sản xuất insulin và dẫn đến bệnh tiểu đường mới khởi phát. Đối với nhiều người, tiểu đường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư tuyến tụy. Gần một phần tư số người mắc bệnh ung thư tuyến tụy được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường từ 6 đến 36 tháng trước khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Vì lý do này, bệnh tiểu đường mới khởi phát sau 50 tuổi ngày nay được coi là dấu hiệu cảnh báo cho sự phát triển của ung thư tuyến tụy.
Điều trị và quản lý bệnh tiểu đường và ung thư tuyến tụy
Việc điều trị bệnh tiểu đường có thể phức tạp khi có liên quan đến ung thư tuyến tụy và ngược lại. Đây là lý do tại sao cần một nhóm chuyên gia bao gồm: bác sĩ chuyên ngành ung thư và bác sĩ nội tiết.
Không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa ung thư. Nhưng điều đó không có nghĩa là bạn không nên thực hiện các bước để giảm thiểu rủi ro, đặc biệt nếu bạn bị viêm tụy mãn tính hoặc gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư. Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy bằng cách:
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Tránh uống rượu.
- Bỏ thuốc lá.
- Nếu bạn mắc bệnh tiểu đường, dùng metformin cũng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến tụy.
Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy do các tác hại của lượng đường trong máu cao đối với tuyến tụy. Bệnh tiểu đường cũng có thể là hậu quả của ung thư tuyến tụy. Mặc dù nguy cơ mắc ung thư tuyến tụy nói chung là thấp ở những người mắc bệnh tiểu đường nhưng nó có xu hướng nghiêm trọng hơn nếu nó xảy ra. Điều này đặc biệt đúng ở những người trên 50 tuổi mắc tiểu đường mới khởi phát. Metformin, phương pháp điều trị đầu tiên cho bệnh nhân tiểu đường tuýp 2, đã được chứng minh làm chậm tiến triển của bệnh và tăng thời gian sống sót của những bệnh nhân ung thư tuyến tụy.
Xem thêm:Cách phòng tránh bệnh tiểu đường (dkbetics.com)
